مقدمه
جنگ سایبری بین ایران و اسرائیل این روزها تبدیل به بخش ثابتی از خبرها شده است. حمله‌های متقابل در قطع آب و برق و نفوذ به زیرساخت‌های حیاتی، نشان‌دهنده‌ی سطح بالای درگیری‌های دیجیتال است. در این مقاله، بدون اشاره به آغازگر درگیری، می‌کوشیم عملکرد و واکنش ایران در برابر این تهدیدات را بررسی کنیم.
زمینه‌ی جنگ سایبری و نفوذهای اخیر
-
حمله‌های متقابل:
-
ایران با نفوذ به سامانه‌های کنترل، در مقطعی بخش‌هایی از آب و برق اسرائیل را مختل کرد.
-
اسرائیل نیز در واکنش حملات متعددی علیه زیرساخت‌های ایرانی انجام داده است.
-
-
افشاگری‌های داخلی:
-
انتشار کامل اطلاعات بنادر کشور در اینترنت در چند هفته‌ی گذشته.
-
گزارش حمله‌ی سایبری به بخشی از شبکه‌ی گاز کشور، تأیید شده توسط شهریار حیدری، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت ملی.
-
مسئولیت تأمین امنیت سایبری در ایران
مرجع اصلی مسئولیت حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی کشور، مرکز «مدیریت راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات ریاست‌جمهوری» (افتا) است.
-
نام کامل: مرکز مدیریت راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات
-
سابقه‌ی مدیریت:
-
۶ سال زیر نظر مهندس رضا جواهری
-
از این پس با مدیریت احمد صباغ
-
عملکرد ۶ ساله‌ی مهندس رضا جواهری
۱. به‌روز نبودن سامانه‌ی اطلاع‌رسانی:
-
آخرین خبر منتشرشده در وب‌سایت افتا مربوط به مرداد ۱۳۹۷ است.
-
آیا از آن تاریخ تاکنون هیچ رویداد جدیدی ثبت نشده؟
-
افزایش قربانیان سایبری:
-
ایران همچنان رتبه‌ی اول قربانیان حملات سایبری در جهان را دارد.
-
۱۲ سال از حمله‌ی استاکس‌نت می‌گذرد؛ اما آیا مقاومت کشور افزایش یافته؟
-
-
فعالیت‌های بی‌ثمر:
-
همایش‌ها و کنفرانس‌های متعدد بدون دستاورد ملموس در تقویت زیرساخت‌ها.
-
ضعف‌های اطلاع‌رسانی و تعامل با مردم
مرکز افتا برای اعتمادسازی، کاربران را به دنبال کردن اخبار در پیام‌رسان‌های داخلی فراخوانده و منابع دیگر را جعلی می‌خواند. اما:
-
کانال سروش: آخرین به‌روزرسانی ۳ ماه پیش
-
کانال آی‌گپ: آخرین به‌روزرسانی ۴ ماه پیش
-
تناقض محتوا: مطالب دو کانال با یکدیگر یکسان نیستند
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
۱. شفاف‌سازی مسئولیت‌ها: سازمان‌های متولی باید گزارش عملکرد شش‌ساله‌ی مدیریت پیشین را منتشر کنند و وضعیت واقعی زیرساخت‌ها را اطلاع‌رسانی نمایند.
2. به‌روزرسانی مداوم: سامانه‌ی اطلاع‌رسانی افتا باید حداقل ماهانه آپدیت شود تا کاربران از تهدیدات جدید مطلع شوند.
3. بازنگری در استراتژی امنیت: پس از ۱۲ سال از حمله‌ی استاکس‌نت، وقت آن است که تمرکز بر تقویت دفاع سایبری عملیاتی شود، نه تنها بر برگزاری همایش.
4. اعتمادسازی عمومی: تعامل شفاف با کاربران و پاسخگویی به پرسش‌های امنیتی، کلید جلب اعتماد جامعه است.
با این اقدامات، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت افزایش مقاومت سایبری کشور برداشت و از تکرار ضعف‌های گذشته جلوگیری کرد.