این روزها مشکلات روزافزون اقتصادی (توّرم، رکود، بیکاری) همراه با گسترش استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی، در نبودِ نظارت دلسوزانه دستگاههای ناظر، بستری مناسب برای شکلگیری انواع مختلفی از شیوه های کلاهبرداری را فراهم کرده است. در چنین فضایی، افراد سودجو با دادن وعدهی سودهای چشمگیر به مردمی که زیر بار توّرم کمر خم کرده اند، آنها را بسوی دام خویش کشانده و درنهایت سرمایه شان را به تاراج میبرند. «مجموعه رویان» یکی از همین موارد است که اخیراً با توّسل به تبلیغاتِ افراد مشهور موفّق به جذب سرمایه از مردم و درنهایت خالی کردن جیب آنها شده است. در ادامه با بنیانگذار این مجموعه (ثمین صابر) و نحوه شکلگیری و عملکرد آن آشنا خواهیم شد. اما پیش از شروع، توضیحِ مختصری در رابطه با معنای «کلاهبرداریِ پانزی» ضروری میباشد.
طرح پانزی چیست؟
یکی از شیوه های مرسوم کلاهبرداری که همواره افراد بسیاری را طعمه خود کرده است شیوه پانزی است. بنیانگذار این شیوه چارلز پانزی، در سال ۱۹۲۰ میلادی برای اوّلین بار از این روش برای خالی کردن جیب مردم بهره گرفت. در این شیوه، شخص کلاهبردار (همان طرّاح پانزی) به مردم وعده میدهد که اگر داراییِ خود را در اختیار وی قرار دهند، با پولشان فعالیّت اقتصادی انجام داده و سودهای «چشمگیر و تضمینی» به آنها میپردازد. اما آنچه که در پشتِ این ظاهرِ فریبنده جریان دارد این است که هیچ فعالیّت اقتصادی در کار نبوده و «سود سرمایه گذاران قدیمی» با «سرمایه افراد جدید» پرداخت میشود. به عبارت دیگر ما صرفاً شاهدِ یک نوع «بازی با پول» میباشیم. این طرح تا زمانی که سرمایه گذاران جدید وجود داشته باشند میتواند ادامه بیابد، اما در نهایت با پایان یافتنِ ورود سرمایه گذاران جدید محکوم به فروپاشی است (البته طرّاح پانزی هر زمان که بخواهد میتواند پروژه خود را پایان دهد).
بطور خلاصه، یک طرح پانزی از ۴ مرحله تشکل شده است:
- جذب سرمایه اوّلیه به کمک تبلیغات افراد سرشناس.
- پرداخت سودِ سرمایه گذاران اوّلیه (یا با پول افراد تازه وارد و یا از طریق منابع دیگر) بمنظور جلب اعتماد بیشتر.
- ورود موج عظیمی از سرمایه درنتیجه اعتمادی که بوجود آمده است.
- پایان یافتنِ طرح (یا به دلیل عدم ورود سرمایه جدید و یا به دلخواهِ فرد کلاهبردار) و متواری شدنِ طرّاح پانزی با پول مردم.
بعد از ذکر این مقدّمه و آشناییِ اجمالی با معنای «طرح پانزی» – شیوهای که مجموعهی رویان از آن بهره گرفته است – به معرفی ثمین صابر، بنیانگذار این مجموعه، میپردازیم.
ثمین صابر کیست؟
ثمین صابر ساکن ترکیه (به ادعای خودش در تردد بین ایران و ترکیه!) با مدرک تحصیلیِ دیپلم، علاقهمند به تحصیل در رشته اقتصاد و بازرگانی. فردی که طبق اظهارات خودش در زمینه مدیریت پروژههای سئو فعالیّت میکند. اما فارغ از ادعاهای مطرح شده توسط وی، آنچه که در کارنامه کاری او (پیش از مجموعه رویان) دیده میشود راه اندازی چندین پروژه غیرقانونی و کلاهبرداری دیگر به شرح زیر است:
۱. طراحی و جعلِ کارت پایان خدمت
وی با راه اندازی وب سایت vazifeh-ir[.]com و دادن این وعده که در ازایِ دریافت ۵۰ میلیون تومان کارت پایان خدمت تضمینی در قالب معافیتِ کفالت ارائه میکند اقدام به أخذ پول و جمع آوری اطلاعات از قربانیان خود مینمود. وی همچنین برای جلب اعتماد این قربانیان در رابطه با اصالتِ کارتهای پایان خدمت خود، سامانهای برای استعلام اعتبار آنها نیز جعل کرده بود.
۲. هک کردن اکانتهای اینستاگرام، تلگرام، واتساپ
ثمین صابر با دادن پیشنهاد هک کردن اکانتهای شبکه های اجتماعی، از قربانیان خود پول دریافت کرده و پس از آن اقدام به بلاک کردن آنها مینمود.
socialsecir.com آرشیو – samsabet.club آرشیو
۳. پروژهی بانک راتین
در این پروژه، وی به افراد وعده ارائه مدارک تحصیلی معتبر را داده و از آنها در قبال این خدمات مبالغ گزافی را اخذ مینمود (مشابه همان طرحِ کارتهای پایان خدمت)
4. پروژه سرمایه گذاری ایران راهبرد نوین
در این پروژه وی اقدام به جذب سرمایه از افراد (در قبالِ فعالیّت اقتصادیِ کاملاً نامشخص) با سود تضمینیِ روزانه چهار درصد مینمود (نمونه شفافِ یک طرح پانزی).
اما این فعالیّتها پایان کار وی نبود و در آخرین اقدام کلاهبردارانه طرحِ پانزیِ «مجموعه رویان» را راه اندازی نمود که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
مجموعه رویان اینوست
این مجموعه با عناوین Royan Group و Royan Invest فعالیت خود را با وب سایت royaninvest[.]org آغاز کرد. در این وبسایت (همانطور که در تصاویر زیر مشاهده میکنید) وی اقدام به معرفیِ پلنهای سرمایه گذاری متنوعی با سود تضمینیِ ۳۰ درصد کرده است. سودی که بعد از گذشت یک هفته یا یک ماه (بسته به پلن انتخابی حتّی دو ماه) از آغاز سرمایه گذاری همراه با اصل سرمایه به شخصِ سرمایه گذار عودت داده میشود. وی در گفتگو با مجموعه وب آموز در کلاب هاوس، پیرامونِ طرحهای پیشنهادی خود اینگونه توضیح داد که هر طرح برای یک بار قابل استفاده میباشد، یعنی هر شخص پس از اتمام دورهی سرمایه گذاریاش، برای همکاری مجدد با این مجموعه موظف است که طرحی به غیر از طرح سابق خود را برگزیند.
ناگفته روشن است که چون بیشتر افراد در ابتدای کار به دلیل عدم اعتماد از طرحهایی با سرمایه کمتر آغاز میکنند (طرحهایی که طبق گفتهی ثمین صابر از سوددهی بسیار کمی برای او برخوردار است) وی با دادن سود به آنها و جلب اعتمادشان، زمینه را برای سرمایهگذاری مجدد این افراد در طرحهای دیگر و با سرمایهی بیشتر فراهم مینماید (طرحهایی که باز هم طبق ادعای خود او برایش بیشترین بازدهی را خواهد داشت). گرچه، وی ظاهراً حتّی از بازپرداخت سودهای اوّلین سرمایهگذران هم خودداری کرده نموده است.
اما این سودها در قبال کدامین فعالیّت اقتصادی کسب میشود؟
ثمین صابر در پاسخ به این سؤال محمد جرجندی اینگونه عنوان کرد که وی در رابطه با اجرایِ پروژههای سئو اقدام به ارائه این طرحهای سرمایه گذاری کرده است، پروژههایی که وی صرفاً وظیفه مدیریت آنها را برعهده دارد. اما در ادامه از دادن پاسخی شفاف به این پرسش محمّد جرجندی که جذب سرمایه برای ارائه انجام یک فعالیّت خدماتی (نه تولیدی، بازرگانی و…) دقیقاً چه معنایی دارد، طفره رفت.
حربه تبلیغات /حلقه سلبریتیها
همانطور که در توضیح معنای طرح پانزی گفته شد، طرّاح پانزی برای دیده شدنِ طرح خود نیاز به تبلیغات گسترده دارد، تبلیغاتی که بتواند مردم را متقاعد به سرمایهگذاری در پروژهی او نماید. این روزها با محبوبیّت یافتن شبکه های اجتماعی خصوصاً اینستاگرام، انجام چنین تبلیغاتی کار آنچنان دشواری نخواهد بود. افراد سرشناس و مشهور با دنبال کنندگانِ چند صدهزار نفری، بهترین طعمه برای امثال ثمین صابر هستند، چرا که این اشخاص در إزایِ دریافت حق الزحمه کار تبلیغاتی خود، غالباً به دلیل عدم احساس مسئولیت در قبال رفتار خویش بدون انجام کوچکترین تحقیقی پیرامون موضوع پیشنهاد شده، اقدام به تبلیغ آن میکنند. ثمین صابر نیز برای اجرا کردن طرح پانزی خود از همین شیوه بهره گرفت. وی با تطمیع افراد مشهوری چون طلا گلزار، فرزاد مجیدی، سهراب امجی، امید عالیشاد، علیرضا فغانی و…. پروژهی پانزی خود را تحت عنوان Royan Invest تبلیغ و پروموت نمود.
فرجام تلخ
علیرغمِ هشدارهای مکرّر مجموعه وب آموز در رابطه با پانزی بودن فعالیّتِ مجموعه رویان، مردم بسیاری به واسطه تبلیغاتِ غیرمسئولانهی افراد مذکور در دام این فرد شیّاد افتاده و سرمایه های خود را از دست دادند. اگرچه ثمین صابر این ادعا را مطرح کرده است که وی به تمام تعهّدات مالیاش پایبند بوده و درصدد باز پس گرداندنِ اموال مردم است، اما مالباختگان پس از پیگیریهای مستمرّ و عدم دریافت پاسخ مناسب از سوی وی اقدام به طرح شکایت از این فرد در مراجع قضایی نموده اند. اگرچه ناآگاهی مالباختگان در شکل گیری این پایان تلخ بی تأثیر نبوده، اما یقیناً آنچه که این ناآگاهی را بستری برای کلاهبرداریِ ثمین صابر نمود تبلیغاتی است که به شکلی کاملاً غیرمتعهّدانه توسط افراد سرشناس در اینستاگرام و تلگرام صورت گرفت. آیا زنجیرهی رفتار غیرمتعهّدانه این اشخاص با برخورد وظیفه شناسانه دستگاههای نظارتی، به پایان خواهد رسید؟
